17-5-2024 —
Geert Wilders spreekt van een ‘historische dag’. Ook NSC-voorman Pieter Omtzigt is blij dat de voorlopige formatiefinish is gehaald. Hij hoopt dat de vier partijen ‘goede en capabele’ ministers gaan vinden die hun regeerprogramma kunnen uitvoeren.
Die wens is volkomen terecht, want het nieuwe kabinet krijgt heel wat probleemdossiers voorgeschoteld, waarvan de woningmarkt er maar één van is. Hoe de betrokken partijen daar gedurende de formatiefase tegenaan keken, is nog grotendeels onduidelijk. De formatie draaide, net als de campagne, vooral om immigratiebeperking en lastenverlichting. Over de woningmarkt specifiek lekte niets uit. Dat laat niet onverlet dat binnen de beoogde coalitie hierover scherpe scheidslijnen bestaan.
Wet betaalbare huur
De Wet betaalbare huur springt hierbij het meest in het oog. NSC en PVV stemden tijdens de formatie voor en loodsten daarmee de het wetsvoorstel door de Tweede Kamer. VVD en BBB zijn zoals bekend tegen. Beide partijen volharden in hun standpunt in de Eerste Kamer die zich de komende weken over de huurwet zal buigen.
Verder is het afwachten in hoeverre de uitruil van de woningmarktstandpunten uit de verkiezingsprogramma’s is samengevat in het hoofdlijnenakkoord. Dat lijkt geen gemakkelijke opgave, gezien de complexe opgave en de verschillende visies daarop.
Naar verwachting wordt de immigratiebeperking ingezet als troefkaart voor de woningmarkt. Dat is niet helemaal onterecht. Demissionair woonminister De Jonge waarschuwt al dat Nederland ‘tegen de klippen op bouwt’ als immigratie niet wordt gereguleerd. Van de benodigde 981.000 woningen zijn zo’n 461.000 bedoeld om immigratie op te vangen, rekende De Jonge begin dit jaar nog voor in een commissiedebat over de staat van de volkshuisvesting.
Duizenddingendoekje
Het gevaar is wel dat een strenger immigratiebeleid wordt gebruikt als een duizenddingendoekje voor de woningmarkt. In theorie zou een algehele immigratiestop de zware bouwopgave kunnen verlichten. Besparingen in de asielopvang zouden kunnen worden ingezet om dure PVV-plannen als verhoging van de huurtoeslag en verlaging van de (sociale) huren mede te bekostigen. En sociale huurwoningen worden weldra niet meer met voorrang aan statushouders toegewezen. Dit klinkt voor het PVV-electoraat heel logisch, de haalbaarheid ervan is een tweede.
Wel kunnen beleggers zich mogelijk verheugen op een vriendelijker investeringsklimaat met minder regeldruk. VVD en BBB benadrukken in het verzet tegen de huurwet consequent het belang van beleggers voor de woningmarkt. Die houding schept verplichtingen naar de markt.
Hoe een aantrekkelijk investeringsklimaat gekenmerkt door gezonde rendementen zich verhoudt tot de PVV-wens de huren over de gehele breedte te verlagen en de huurtoeslag te verhogen, is afwachten. Zeker is wel dat een eventueel lagere asielinstroom nooit de kosten kan dekken voor de lastenverlichtingen voor huurders. En los van de wenselijkheid ervan: ook het volledig schrappen van verduurzamingsmaatregelen voor de bestaande huurvoorraad zoals de PVV bepleit, levert daarvoor veel te weinig op.
Woningnood breekt wet
Bouwen willen alle partijen. En ontwikkelen in het groen is voor geen hen geen taboe, zolang het de BBB-achterban maar niet te veel landbouwgrond kost. De stikstofproblematiek is nog verre van opgelost, maar zal waarschijnlijk een stuk lager op het prioriteitenlijstje van het te vormen kabinet komen te staan. En mocht Brussel klagen, woningnood breekt wet.
De formerende partijen bespreken woensdagavond het hoofdlijnenakkoord met de fracties. De PVV-fractie ging, weinig verrassend, vrijwel direct akkoord met het voorlopige onderhandelresultaat van enig partijlid Wilders. Hierna worden ministers gezocht die de gemaakte afspraken moeten verwerken in een algeheel regeerakkoord.
Beide processen kunnen nog geruime tijd in beslag nemen. Mocht voor de formerende partijen alles naar wens verlopen, dan staat de nieuwe ministersploeg naar verwachting nog deze zomer op het bordes. Een gegeven is dit allerminst. De huidige formatiedoorbraak is immers op zichzelf al een politiek wonder gerealiseerd door een wankel gelegenheidscollectief. Of dat straks een stabiel en voorspelbaar woningmarktbeleid en dito investeringsklimaat oplevert, valt nog te bezien.
Bron: Vastgoedmarkt
