1-2-2024 —
,,Een hele grote ingreep”, noemt wethouder Martijn Balster (PvdA) het plan dat hij heeft om de erfpachters te helpen. Het is er eentje die niet goed uitpakt voor de gemeentekas. Want Den Haag loopt hiermee de komende jaren - als de rente net zo hoog blijft als nu - maar liefst 170 miljoen euro mis. Maar het is hard nodig om te voorkomen dat Haagse erfpachters in de financiële problemen komen, zegt Balster.
Mensen die in de stad een koophuis hebben, maar waarvan de grond van de gemeente is, betalen erfpacht. Tenminste: als ze dat niet hebben afgekocht. 31.000 huishoudens betalen nog wél een jaarlijks bedrag. Voor een deel van de erfpachters - 10.500 adressen - was dat bedrag tot nu toe vaak laag. Gemiddeld 50 euro per jaar. Voor de duizenden Haagse erfpachters dreigde het wonen op gemeentegrond een veel duurdere grap te worden.
Grondwaardes
Dat zit zo: het jaarlijkse bedrag wordt berekend op basis van de grondwaarde en het ‘canonpercentage’, dat is gerelateerd aan de kapitaalmarktrente. Het is vergelijkbaar met de hypotheekrente.
Maar die rente was in 2023 - nadat-ie jarenlang heel laag was - naar 4 procent geschoten. En dat voelen erfpachters, omdat de rente zwaar meetelt voor het bedrag dat ze jaarlijks kwijt zijn. De grondwaardes moesten voor een deel van de erfpachters ook opnieuw worden bepaald, omdat hun contract na 75 jaar afloopt.
En zo kan het dat de zogeheten ‘canon’ voor dit deel van de erfpachter gemiddeld van 50 euro naar 2500 euro gaat. Vooral in Bezuidenhout zorgde dat voor veel onrust. Bewoners verenigden zich, trokken de werkwijzen van de erfpachttaxateurs in twijfel, sleepten de twee bedrijven voor de tuchtrechter en dwongen steekproefsgewijze hertaxaties af.
Minder schokgevoelig
Balster heeft nu een oplossing. Hij heeft naar aanleiding van de onrust onderzoek laten doen naar hoe het Haagse erfpachtsysteem minder schokgevoelig zou kunnen worden. Want dergelijke stijgingen en verrassingen mogen niet meer voorkomen, vindt hij. ,,En mensen mogen hoe dan ook nooit in financiële problemen komen.”
Den Haag gaat ‘rentemiddelen’. Voortaan wordt er voor de berekening gekeken naar het gemiddelde canonpercentage van de afgelopen tien jaar. Daarmee zou dat percentage voor 2023 niet meer op 4 procent, maar op 1,9 procent uitkomen. ,,En dat betekent dat er voor de huidige groep erfpachters meer dan de helft aan stijging af gaat’’ zegt Balster.
Uitgaande van een gemiddelde woning gaan getroffen erfpachters straks dus niet 2500 euro, maar 1200 euro per jaar betalen. ,,Een enorme tegemoetkoming’’, noemt Balster dat. Op deze manier zijn de schokken uit het systeem gehaald. Want stel dat de rente plots naar 10 procent stijgt. Die wordt dan in een machine gestopt met rentes van de negen jaar daarvoor en daar rolt een gemiddelde uit. Een mega-stijging zoals nu is daarmee passé.
Ook armere wijken
Den Haag komt ook erfpachters tegemoet die in financiële problemen dreigen te komen door de verhogingen. Want niet alleen in Bezuidenhout speelt het probleem, ook armere wijken als Bouwlust, Loosduinen en Leyenburg krijgen met nieuwe contracten te maken.
Mensen met een gezinsinkomen tot 60.000 euro kunnen uitstel van betaling krijgen. Zij blijven het oude bedrag betalen totdat zij het huis verkopen of komen te overlijden. Dan volgt er een verrekening met de gemeente. Veel mensen kunnen daarvoor de overwaarde op hun verkochte huis gebruiken.
Het nieuwe stelsel geldt voor deze 10.500 erfpachters, of hen nu al een nieuw contract is aangeboden of niet. Overgaan op dat nieuwe stelsel is ook mogelijk voor alle erfpachters die jaarlijks canon betalen. De Haagse politiek zal zich komende weken over het plan buigen.
Bron: AD.nl
